b1.9Exo 30.7
c1.15Num 6.2-3
e1.17Mal 3.1; 4.5-6; Mat 17.11-13
f1.19Dan 8.16; 9.21
i1.32-332Sa 7.12, 13, 16; Isa 9.7
k1.37Gen 18.14
m1.461Sa 2.1-10
o1.50Psa 103.13, 17
p1.512Sa 22.28
q1.52Job 12.19; 5.11; Psa 147.6
s1.53Psa 34.10
t1.54Psa 98.3
u1.55Gen 17.7; Mic 7.20
v1.59Gen 17.12; Lev 12.3; Luk 2.21
w1.68Psa 72.18
x1.69Psa 18.2
y1.71Psa 106.10
z1.72Gen 17.7; Psa 105.8-9
aa1.73Gen 22.16-17
ac1.76Isa 40.3
ad1.77Jer 31.34
ae1.78Isa 60.1-2

Luke 1

1 aAre Theophilus,

Sabuw maumurih na’in abisa iti biyatamaim mamatar isan hisinaftobon ana tur etei’imak bukamaim hikirumen.
2Abisa hikikirum i sabuw iyab iti sawar matar matah yan hi’itin hio hinonowar i hikirum, naatu sabuw iyab iti tur isan hibow hibibinan i hio hinowar hikirum. 3Isan imih Theophilus o i gewas maiyow, ayu iti sawar himamatar isan kiruminamih anot, imih sawar no aneika anutitiy, sabuw ai babatiyih hai an abow gewas, naatu akubaitutur o isa iti a kikirum, 4saise o boro inaso’ob sawar iti etei o hibi’obaiyi i turobe.

John Baptist Tutufuw Ana Kourereb

5Judea wanawanan Herod bi’aiwob ana maramaim, firis wabin Zechariah i Abaijah ana kou’ay wanawanan ma firis ana bowabow bowabow, naatu aawan Elizabeth ana tufuw an i Aaron ana rara’ane na tufuw. 6Iti orot aawan hairi God matanamaim hai yawas i gewasin, God ana ofafar naatu ana tur etei hibosiyasiyar hibi’ufunun. 7Baise hairi natunatuh en hima hin hiregah hibabine, anayabin Elizabeth i a’arin.

8Veya ta Jerusalem Tafaror Bar gagamin wanawanan firis ana bowabow isan matan fufur tebowabow na’atube, Zechariah ibo ana veya na tit Tafaror Bar wanawanan ana bowabow isan run. 9 bFiris hai binanakwaramaim eo na’atube, gem kakafiyin tafanamaim fi’ufiu afunin isan hibi’arow Zechariah wabin tit, basit na Regah ana Tafaror Bar wanawanan run. 10Naatu Tafaror Bar wanawanan fi’ufiu Zechariah ea’afun ana veya’amaim, sabuw etei i bar ufunane hibat hiyoyoyoban.

11Regah ana tounamatar, gem kakafiyin tainin asukwafune fi’ufiu ea’afunimaim tit irerereb bat. 12Zechariah tounamatar tit batabat itin yan hamu iwa’an ana bir ra’at, 13baise tounamatar eo, “Zechariah men inabir! God a yoyoban nowar. O aaw Elizabeth boro yan namatar naatu nataub kek orot nayai o wabin John iniwab. 14Nati kek orot natutufuw ana veya o ya wanawanan boro yasisir kawasa awan nakaratan, na’atube sabuw moumurih maiyow auman boro hiniyasisir, 15 canayabin Regah matanamaim i boro orot gagamin ta. Iti kek wine o harew fokarih men natom, naatu God Anunin Kakafiyin boro niwanasum auman
1.15hinah yan wanawanan
nama’ama natufuw.
16I boro Israel sabuw maumurih na’in nabow hinamatabir maiye Regah hai God isan. 17 eNaatu God ana dinab orot Elijah ana fair baib na’atube boro nab Regah aunan ni’iyon nan, kek tamahinah bairi dogoroh nikitabir hinan hinita’imon maiye; sabuw baifanasairayah dogoroh nikitabir hinan mutufor ma ana not gewasin hinab, naatu Regah ana sabuw nabobunabuna’ih.”

18Zechariah tounamatar iu, “Iti i boro mi’itube anitumatum? Anayabin ayu i ai regah, naatu aawau auman ibabine sawar.”

19 fTounamatar iya’afut eo, “Ayu i Gabriel God nanamaim abatabat, imih ayu iyafaru o airit oisan tur gewasin abai ana o a tur ao’owen, 20baise ayu au tur men itumitum, imih o boro mena nabit, inama nanan sawar mataramih ao ana veya’amaim namatar, abisa ao’omatan nan niturobe.”

21Nati ana maramaim sabuw ufunane hima’am hai kasiy ra’at, Zechariah manin maiyow Tafaror Bar wanawanan ma’am isan. 22Naatu Zechariah Tafaror Barene titit ana mar, tur oisan menan bit, sabuw nati’imaim hi’itin hiso’ob ina’inan ta isan matar, naatu tur o isan menan bit umanamaim imanuman bairi hio.

23Zechariah ana bowabow Tafaror Bar wanawanan sasawar ufunamaim matabir maiye na ana bar tit. 24Nati ufunamaim a wan Elizabeth yan matar, sumar etei umatroun na’atube baremaim nutanub ma. 25Elizabeth eo, “Regah bounabo ibaisu au biya’ohow, orot babin matahimaim etei’imak bosair.”

Jesu Tutufuw Ana Kourereb

26Elizabeth ana sumar umatroun ta’imon ana maramaim God ana tounamatar Gabriel iyafar in Galilee wanawananamaim bar merar ta wabin Nazareth imaim tit. 27 gNati’imaim babitai ta biyan numin Joseph, aiwob orot David ana agir ta i ana rum hiomatan ma’ama biyan tit, babitai wabin Mary. 28Tounamatar na babitai biyan tit eo, “Tufuw isa nama! Regah o isa i yan ebaib kwanekwan, naatu baigegewasin o ebit.”

29Mary iti tur nonowar ana veya biyababan na’atube bai naatu ana kasiy ra’at iti merarayow ana’an isan. 30Baise tounamatar eo “Mary, men inabirumih, anayabin God o isa ebiyasisir gagamin maiyow. 31 hO boro ya namatar inatoub kek orot inayai, naatu wabin Jesu iniwab. 32 iI boro orot gagamin naatu God auyomtoro’ot Natun narouw nao, naatu Regah God boro aiwob nitin, marasika ana’agir David bitin na’atube. 33Naatu Jacob ana rara’ane i boro ni’aiwob wanatowan, naatu ana aiwob i boro nama wanatowan, wanatowan ana yomanin en.”

34Mary tounamatar isan eo, “Ayu i biyau numin. Iti i boro mi’itube namatar?”

35Tounamatar iya’afut eo, “Anun kakafiyin boro niwani, naatu God ana fair boro natarsumi, imih iti kek Kakafiyin natutufuw i boro God Natun hinarouw hinao.
1.35it kek natutufuw i boro Kakafiyin
36Naatu o tura Elizabeth sabuw a’arin hirouw hio baise boun babine tafan yan matar ana sumar umatroun ta’imon sawar. 37 kAnayabin God isan sawar etei’imak i men ta fokarinamih.”

38Mary eo, “Ayu i Regah ana akir wairafin, abis isou kuo na’atube namatar.” Naatu tounamatar Mary itumar tit.

Mary Elizabeth Inanawan

39Nati ana veya’amaim, Mary matan kabiy bobuna ra’iy yen in Judah
1.39wabin ta i Judea, ta i Israel
wanawananamaim oyaw na’atune bar merar gagamin ta imaim tit,
40Zechariah ana bar wanawanan run Elizabeth ana merar yi. 41Elizabeth Mary ana merarayow nonowar ana maramaim, yan wanawanan kek inu’in ia’ayob, nati’imaim Anun Kakafiyin Elizabeth iwan 42fanan aumetawat eo, “God ana baigegewasin o ebit baibin etei tafahimaim, naatu ya wanawanan a ub auman God ebigegewasin! 43Aisim sawar gagamin na’in iti na’atube isou matar, au Regah hinah na ebinanawanu? 44O a merarayow anonowar ana mar, kek yau wanawanan inu’in yasisir auman ia’ayob. 45O a baitumatumamaim baigegewasin ibai, God eo’omatani boro nan turobe namatar!”

Mary Ana Bora’ara’aten Ew

46 mMary eo,

“Ayu dogorou wanawanan God ebobora’ara’ah.
47Naatu yau wanawanan yasisir awan karatan,
God au baiyawasenayan isan abiyasisir.
48Anayabin i ana akir wairafin wabin men gagamin baise nuh,
1.48ayu i ana akirwairafin wabu men gagamin, baise ana kabeberamaim nuhu
imih boun ebubusuruf sabuw etei boro ayu baigegewasinayan hinarouw hinao.
49Anayabin sawar gagamih God Fairin ayu isou sinaf.
I wabin i kakafiyin,
50 oI ana kabeber i aunan etuwatuw, sabuw hitufuw tema’am,
afa boro hina tutufuw isah,
iyab God hibiruw tekakakafiy i boro nakabibirih.
51 pGod umanamaim sawar fairih sinaf,
naatu uman fairinamaim sabuw bai o’orotoyah hai not wa’iwa’irih etei egugurusen.
52 qAiwob fairih hai ura ma’ama’amaim bow yara’iyih,
naatu sabuw hiyara’iyih hima’am bow hiyen efan itih.
1.52Sir 10.14

53 sSabuw aa himomorob, sawar gewasihimaim ituwih,
baise sabuw sawar wairafih umah en iyafarih hin.
54 tAna omatanen ata a’agir eo’omatanih i kaif,
naatu na ana akirwairafin Israel baibais itin
55 uAbraham nuh kakabibir na’atube,
i wawawan etei boro nakabibirih wanatowan!”
56Mary sumar etei tounu na’atube Elizabeth hairi hima, imaibo matabir maiye na ana bar tit.

John Baptist Tufuw

57Elizabeth ana toub isan veya na tit, naatu toub ana kek orot yai. 58Tain tuwan naatu ana ofonah, God ana baigegewasin gagamin na’in Elizabeth bitin ana tur hinowar hina ana merar hiyi bairi hiyasisir.

59 vNaatu fur ta’imon ufunamaim, kek ana’ar mo’on afuwin wabin baiwabin isan tain tuwan etei hina. Tain tuwan hikokok kek wabin i boro Zechariah, tamah wabinamaim hitiwabimih hio, 60baise hinah eo, “En! Kek wabin i boro John taniwab.”

61Sabuw hio, “O taituwa wabih men ta nati na’atube ema’ama boro kek wabin nati taniwab.”

62Basit umahimaim kek tamah isan himan wabin menatan kokok baiwabin isan hibatiy. 63Zechariah eo fef hibai hina hitin imaim kirum eo, “Kek wabin i John.” Sabuw etei hifofofor men kafaita. 64Nati ana veya’amaim Zechariah menan bit ma’am menan kerer busuruf tur eo, God bora’ara’ah. 65Taintuwan etei awah hae’e hai baifofofor ra’at, baise abisa himamatar ana tur tasasar tit tafaram Judea wanawanan sabuw etei hinowar. 66Sabuw etei iti sawar matar ana tur hinonowar isan hai kasiy ra’at taiyuwih hibabatiyih hio, “Iti kek narara’at ana itinin i boro mi’itube?” Anayabin Regah uman i iti kek biyanamaim ma’am.

Zechariah Ana Ew

67John tamah Zechariah Anun Kakafiyin targabuw, God ana ewamaim tabor eo.

68 w“Regah tanabora’ara’ah, Israel sabuw hai God, anayabin i ana sabuw baiyawasih isan natit,
69 xBaiyawasenayan fairin anababatun David ana rara’ane enan,
70marasika ana dinab wanawanahimaim eo’omatanih na’atube.
71 yboun it boro ata kamabiy sabuw umahine, naatu sabuw fairih tibifa’ifa’it umahine niyawasit.
72 zAna obaibasit kakafiyin bimatar imaim nuh ata a’agir kabeber itih,
73 aanaatu iti obaibasit i marasika God ata agir Abraham eomatan,
74imih boun it ata kamabiy sabuw umahine baiyawasit isan natit ebiyawasit, naatu fair ebitit God isan men erebir auman tanabow,
75 abGod matanamaim tanakakaf naatu tanayasairit ata ef mutufurinamaim tanakwafir wanatowan, wanatowan.
76 acNaatu o ayu natu, o boro God auyomtoro’ot ana dinabumih inamatar, Regah aunan ini’iyon inan ana ef inayabuna,
77 adana sabuw yawas isan inakubuna hai tur ina’owen bowabow kakafih hinihamiyen God hai kakafih nanotawiyen yawas hinab.
78 aeAnayabin ata God, i ana manaw kabeber wairafin, i wanawananamaim marakaw marane boro nakusisiar nare,
79sabuw iyab guguminamaim tema’am naatu murumurubih hai youninamaim tema’am tafatamaim namarakaw, at narumutufur nanawiyit tanatit tufuw ana efamaim tanaremor.”
80Kek biyan naatu ayubin hairi ana fofonin ra’at yen orot matar, naatu run in arar yan imaim ma ana fair bai, imaibo tit ana bowabow Israel sabuw etei nahimaim busuruf bow.
Copyright information for AAI